Η προκαταβολή του φόρου στα φυσικά πρόσωπα

 

Προκαταβολή φόρου είναι η «έξυπνη» κίνηση του φορολογικού μας συστήματος. Είναι το ποσό του φόρου που βεβαιώνεται χωρίς να υπάρχει εισόδημα. Συνιστά υποχρέωση του φορολογούμενου και ταυτόχρονα εν δυνάμει απαίτησή του κατά του Δημοσίου, που φυσιολογικά θα συμψηφιστεί με τον φόρο του επόμενου έτους. Ωστόσο, αφαιρεί αγοραστική δύναμη από τον φορολογούμενο, με την ιδιότητα του καταναλωτή και φυσικά προϋποθέτει ρευστότητα. Σύμφωνα με τον ορισμό που επιχειρείται να δοθεί, από τον ΚΦΕ (άρθρο 52), πρόκειται για το ποσό που προκύπτει βάσει των βεβαιωτικών τίτλων της φορολογικής δήλωσης, με πολλαπλασιασμό του φόρου που αναλογεί στα εισοδήματα του διανυόμενου οικονομικού έτους, επί τον συντελεστή 55%. Η προκαταβολή φόρου υπολογίζεται επί του αθροίσματος του κύριου και συμπληρωματικού φόρου. Ο συμπληρωματικός φόρος είναι αυτός που προκύπτει με αναλογικό συντελεστή (1,5% ή 3%), επί του ακαθαρίστου εισοδήματος από ακίνητα. Δεν υπολογίζεται προκαταβολή φόρου όταν στη φορολογική δήλωση εγγράφεται εισόδημα μόνο από μισθωτές υπηρεσίες (ή από ιδιοκατοίκηση). Αν όμως, το σύστημα «διαπιστώσει», κατά την εκκαθάριση, ότι δηλώνεται εισόδημα και από άλλη πηγή, υπολογίζει αυτόματα προκαταβολή φόρου, ανεξαρτήτως του ύψους ή της αναλογίας των εισοδημάτων. Προκαταβολή φόρου προσδιορίζεται και επί του φόρου που αναλογεί σε τεκμαρτά εισοδήματα.

Ευτυχώς, που στη σχετική διάταξη του άρθρου 52, ρητά αναφέρεται ότι από το προκύπτον ποσό της προκαταβολής φόρου, αφαιρείται ο φόρος που έχει παρακρατηθεί στην πηγή και εμφανίζεται στην φορολογική δήλωση. Αυτός είναι ο λόγος που μεγάλος αριθμός φορολογουμένων που αποκτούν εισόδημα κυρίως από μισθωτές υπηρεσίες, ενώ ταυτόχρονα, αλλά δευτερευόντως, αποκτούν πχ και από ακίνητα, δεν «βλέπουν» να προσδιορίζεται προκαταβολή φόρου, αφού αυτή μηδενίζεται μετά την αφαίρεση του παρακρατηθέντος στην πηγή, ΦΜΥ.

Αυτό πλέον αποτελεί παρελθόν! Όχι γιατί άλλαξε ο νόμος. Η διάταξη παραμένει ως έχει. Αυτό που επηρεάζει τις εκκαθαρίσεις των δηλώσεων των εισοδημάτων του 2011 και θα εμφανίσει σε πλήθος περιπτώσεων προκαταβολή φόρου, είναι το γεγονός ότι το ποσό του κύριου φόρου που προσδιορίζεται με την κλίμακα του άρθρου 9 (αφορολόγητο 5.000 ευρώ), είναι μεγάλο και καταλήγει σε επίσης μεγάλο ποσό προκαταβολής, με αποτέλεσμα οι τυχόν παρακρατηθέντες φόροι στη πηγή, να αδυνατούν να το μηδενίσουν.

Παράδειγμα: Σε βεβαίωση εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες αναγράφεται καθαρό ποσό 20.000 ευρώ, φόρος που αναλογεί 1.000 ευρώ και φόρος που παρακρατήθηκε 985 ευρώ, (πρώτα με αφορολόγητο 12.000 και εν συνεχεία με 8.000 ευρώ). Ο φόρος που αναλογεί, κατά την εκκαθάριση της δήλωσης είναι 2.420 ευρώ (αφορολόγητο 5.000).

Φόρος για πληρωμή: 2.420 – 1.000 = 1.420 ευρώ. (1)

Αν υποθέσουμε τώρα ότι ο παραπάνω μισθωτός ενοικιάζει έναν αγρό επιφάνειας 5 στρεμμάτων προς 60 ευρώ το στρέμμα ετησίως, ήτοι 300 ευρώ (ακαθάριστο εισόδημα από ακίνητα), έχουμε τις παρακάτω διαφοροποιήσεις:

Φορολογητέο εισόδημα: 20.000 + 285 = 20.285 ευρώ (το ακαθάριστο εισόδημα από γαίες μειώνεται κατά 5%, περ. ε, παρ. 1, άρθρου 23 ΚΦΕ).
Φόρος που αναλογεί και συμπληρωματικός: 2.491,25 + 4,50 = 2.495,75 ευρώ (ο συμπληρωματικός φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 1,5% επί του ακαθαρίστου εισοδήματος από την εκμίσθωση των γαιών, παρ. 7, άρθρου 9 ΚΦΕ).

Το «σύστημα» όμως θα υπολογίσει και προκαταβολή φόρου, γιατί «βλέπει» εισόδημα και από άλλη πηγή, εκτός από τις μισθωτές υπηρεσίες: 2.495,75 Χ 55% = 1.372,66 ευρώ.

Η προκαταβολή αυτή μειώνεται κατά το ποσό του φόρου που έχει παρακρατηθεί στη πηγή (που αναλογεί): 1.372,66 – 1.000,00 = 372,66 ευρώ.

Συνεπώς, θα βεβαιωθεί προκαταβολή φόρου 372,66 ευρώ.

Η φορολογική επιβάρυνση θα είναι: 2.495,75 – 1.000,00 + 372,66 = 1.868,41, ποσό που θα αυξηθεί περαιτέρω και από τα τέλη χαρτοσήμου και ΟΓΑ χαρτοσήμου, 3,6% επί του ακαθάριστου ποσού από το ενοίκιο του αγρού, ήτοι: 300 Χ 3,6% = 10,80 ευρώ (συμβεβαιούμενα ποσά).

Το τελικό ποσό που θα προκύψει κατά την εκκαθάριση της δήλωσης θα είναι: 1.879,21 ευρώ (2). Δηλαδή για εισόδημα 300 ευρώ, ο φορολογούμενος αυτός θα πρέπει να καταβάλει επί πλέον 459,21 ευρώ.